Louis de Funès

  Louis Germain David de Funès de Galarza

 ur. 31 lipca 1914 w Courbevoie, zm. 27 stycznia 1983 w Nantes).

Francuski aktor filmowy, teatralny i scenarzysta.

Obok Bourvila i Fernandela zaliczany do grona najwybitniejszych komików w historii kinematografii francuskiej. Był jednym z bardziej cenionych artystów tamtejszego kina w drugiej połowie XX wieku; filmy z jego udziałem, od wczesnych lat 60. do 80., przyciągnęły do kin ponad 270 milionów widzów. Styl gry de Funèsa cechował się ekspresyjnością, szerokim zakresem mimiki twarzy, przesadną gestykulacją, grymasami, okrzykami, podskokami, zniecierpliwieniem, a także wyniosłością, samolubnością i specyficznym chodem. W 1980 aktor został nagrodzony honorowym Cezarem za całokształt twórczości.

W 1942 zdał egzamin wstępny do szkoły teatralnej René Simona. Dwa lata później otrzymał rolę w spektaklu L’Amant de paille. W 1946 zadebiutował na dużym ekranie, występując jako statysta w komedii Kuszenie Barbizona. Przez blisko dwadzieścia lat odgrywał w filmach role drugo- i trzecioplanowe. Swoją pierwszą ważną kreację, którą zwrócił uwagę krytyków, stworzył w komediodramacie Czarny rynek w Paryżu (1956). Sukcesem okazała się także sztuka teatralna Oscar (1959), w której zagrał rolę wiodącą. W latach 60. i 70., dzięki współpracy między innymi z reżyserem Jeanem Giraultem, wystąpił w wielu produkcjach, które przeszły do historii francuskiej komedii; wśród nich takie tytuły jak: Koko (1963), Żandarm z Saint-Tropez (1964; i kontynuacje z 1965, 1968, 1970, 1979, 1982), trylogia Fantomas (1964, 1965, 1967), Gamoń (1965), Sławna restauracja (1966), Wielka włóczęga (1966), Wielkie wakacje (1967), Mały pływak (1968), Hibernatus (1969), Mania wielkości (1971), Przygody rabina Jakuba (1973), Skrzydełko czy nóżka (1976), Panowie, dbajcie o żony (1978) i Kapuśniaczek (1981).

Produkcje z udziałem de Funèsa cieszyły się dużym uznaniem we Francji i w wielu krajach europejskich. Mniejszą rozpoznawalność miały w krajach anglosaskich, z wyjątkiem komedii Przygody rabina Jakuba, nominowanej do Złotego Globu w kategorii dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego.

Życiorys

Młodość i rodzina

Louis Germain David de Funès de Galarza urodził się 31 lipca 1914 w Courbevoie w departamencie Hauts-de-Seine w zubożałej arystokratycznej hiszpańskiej rodzinie, jako trzecie dziecko Carlosa Luisa de Funèsa de Galarza (1871–1934) i Leonor Soto Reguera (1878–1957). Rodzice de Funèsa emigrowali do Francji z okolic Sewilli w 1904 po tym, gdy ojciec Leonor Soto Reguera (będący prawnikiem w Madrycie) sprzeciwił się zawarciu przez nich związku małżeńskiego. Osiedlili się w Courbevoie. Louis de Funès miał dwoje starszego rodzeństwa: siostrę Marię Teolindę Leonor Margaritę de Funès (1907–1993) i brata Charlesa (Carlos Teolindo Javier; 1908–1940), który zginął w bitwie o Francję w Rethel 20 maja 1940 podczas II wojny światowej.

Ojciec de Funèsa po przybyciu do Francji porzucił adwokaturę i zajął się handlem diamentami. Wyjechał do Wenezueli „w nadziei, że biznes będzie prosperował”. Po kilku latach powrócił do Hiszpanii jako bankrut, gdzie zmarł samotnie na gruźlicę w 1934. Matka Leonor Soto Reguera zajmowała się pracami domowymi i wychowaniem dzieci. Była choleryczką, która miewała zmienne nastroje, od śmiechu po złość, co w późniejszych latach było jedną z głównych inspiracji dla de Funèsa w jego pracy aktorskiej.

Plac im. Louisa de Funèsa w Courbevoie (październik 2016)

Ojciec de Funèsa po przybyciu do Francji porzucił adwokaturę i zajął się handlem diamentami. Wyjechał do Wenezueli „w nadziei, że biznes będzie prosperował”. Po kilku latach powrócił do Hiszpanii jako bankrut, gdzie zmarł samotnie na gruźlicę w 1934[6]. Matka Leonor Soto Reguera zajmowała się pracami domowymi i wychowaniem dzieci. Była choleryczką, która miewała zmienne nastroje, od śmiechu po złość, co w późniejszych latach było jedną z głównych inspiracji dla de Funèsa w jego pracy aktorskiej

Edukacja i praca

Od 1920 do 1926 mieszkał wraz z rodzicami i rodzeństwem w posiadłości o powierzchni 4000 m² przy 10 Gilbert Avenue w Villiers-sur-Marne (Dolina Marny). Przez trzy lata uczęszczał do szkoły podstawowej im. Jules’a Ferry’ego w Coulommiers. Zdaniem biografa Bertranda Dicale’a de Funès był „marzycielski i małomówny”. Często parodiował i naśladował nauczycieli, wykazywał się także niezdyscyplinowaniem i przejawiał talent sportowy (szczególnie biegi). Od piątego roku życia uczył się gry na pianinie wraz z matką. W późniejszych latach aktor określał ją mianem kobiecej wersji Raimu.

Louis de Funès w scenie z filmu Toto w Madrycie (1959)

Louis de Funès jako sierżant Ludovic Cruchot. Rola ta przyniosła mu ogólnokrajową rozpoznawalność.

Charakterystyczna mimika stała się znakiem rozpoznawczym w pracy artystycznej Louisa de Funèsa.

De Funès w Wielkim panie (1965)

Louis de Funès (1970)

Rekwizyty wykorzystane w filmie Przygody rabina Jakuba (1973)

Od lewej: Michel Galabru, Louis de Funès, Maurice Risch, Michel Modo i Guy Grosso na planie filmu Żandarm i kosmici (1978)

Grób Louisa de Funèsa i jego żony Jeanne Augustine Barthélemy (2015)

De Funès z synem Olivierem (park w Bassano Romano, marzec 1970)

Zamek Clermont, który de Funès zakupił w 1967, a od 1975 mieszkał w nim na stałe wraz z rodziną (sierpień 2006)

Honorowy Cezar Gérarda Oury’ego z 1993, ofiarowany przez reżysera wdowie po de Funèsie. Na zdjęciu aktor z Kirkiem Douglasem w 1980

Mural przedstawiający de Funèsa i znak zakazu parkowania, Saint-Tropez (2018)